Wat is leververvetting?
De lever is een groot orgaan dat belangrijke functies heeft, zoals:
- stofwisseling van vetten, koolhydraten en eiwitten;
- vorming van gal;
- bloedstolling;
- afvalstoffen opruimen en schadelijke stoffen onschadelijk maken.
Bij leververvetting is de vetstofwisseling verstoord, waardoor er teveel vet wordt opgeslagen in de levercellen. De stapeling van vetten verloopt heel geleidelijk en geeft weinig tot geen klachten. Wanneer de lever groter wordt door de vetstapeling kunnen er wel klachten optreden zoals vermoeidheid en pijn in de rechterbovenbuik, onder de ribben.
Leververvetting is een omkeerbaar proces. Wanneer de oorzaak van de vervetting wordt weggenomen, verdwijnt de vetstapeling. Indien de leververvetting al lange tijd aanwezig is, kan dit soms leiden tot leverontsteking. Een leverontsteking kan uiteindelijk leiden tot levercirrose, een onomkeerbare aandoening met vorming van littekenweefsel in de lever.
Lees meer
Lees minder
Welke zijn de oorzaken?
Een veel voorkomende oorzaak van leververvetting is chronisch alcoholgebruik. Overmatig en langdurig alcoholgebruik kan een ontsteking van de levercellen veroorzaken, wat kan leiden tot leververvetting.
Leververvetting komt steeds vaker voor als gevolg van onze levensstijl en voedingsgewoonten. Veel voorkomende oorzaken van leververvetting zijn welvaartsziekten, namelijk:
- overgewicht (vooral vetstapeling rond de middel).
- diabetes mellitus.
- metabool syndroom met:
- hoge bloeddruk;
- hoge tailleomvang (>102 cm bij mannen en >88 cm bij vrouwen);
- te hoge cholesterol;
- te hoge bloedsuikerspiegel of diabetes.
Daarnaast kan leververvetting het gevolg zijn van:
- ondervoeding (eiwittekort);
- gebruik van bepaalde geneesmiddelen;
- als complicatie van de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa;
- zwangerschap.
Lees meer
Lees minder
Wat kan ik er zelf aan doen?
Leververvetting is een omkeerbaar proces. Door het wegnemen van de oorzaak, verdwijnt de vetstapeling.
- Drink geen alcohol. Ook indien alcohol niet de oorzaak is van je leververvetting.
- Streef een gezond gewicht na. Heb je overgewicht, probeer dan af te vallen. Een gezonde en gevarieerde voeding en voldoende bewweging zijn hierbij belangrijke factoren.
- Heb je diabetes, houd dan je bloedsuikerwaardes onder controle.
Lees meer
Lees minder
Wanneer ga ik best naar de huisarts?
Raadpleeg je arts bij symptomen die kunnen wijzen op leververvetting.
Lees meer
Lees minder
Gezonde voeding
Eet gezond. Enkele algemene regels:
- Zorg voor regelmaat:
- Eet op regelmatige tijdstippen;
- Sla geen maaltijden over;
- Neem 3 hoofdmaaltijden en eventueel twee tot drie tussendoortjes.
- Eet gevarieerd.
- Beperk vette en suikerrijke voeding.
- Eet minstens 200g groenten en 2 tot 3 stukken fruit per dag.
- Eet voldoende vezels uit volkoren brood, volkoren pasta, bruine rijst, haver, ongesuikerde muesli, groenten, fruit,… . Vezels hebben een cholesterolverlangend effect.
- Wees matig met zout.
- Drink niet meer dan 2 glazen alcohol per dag.
Hieronder enkele concrete adviezen
Dranken
- Drink 1,5l tot 2l per dag. Bij voorkeur water.
- Vermijd frisdranken. Deze bevatten erg veel suiker. Teveel suiker leidt tot een verhoging van triglyceriden en zo ook tot een te hoge cholesterol.
Granen en zetmeelhoudende producten
- Eet bij voorkeur volle granen zoals in volkoren brood, volkoren pasta, bruine rijst, haver, ongesuikerde muesli, …
- Vermijd croissants, koffiekoeken, rozijnenbrood, sandwiches,…. Deze bevatten veel vetten en suikers en leveren nagenoeg geen voedingsstoffen.
- Gekookte aardappelen hebben de voorkeur.
- Bereid aardappelpuree enkel met melk, gebruik geen boter of eieren.
- Vermijd vette aardappelbereidingen zoals frieten, kroketten, gratin,…
Groenten en fruit
- Groenten en fruit zijn rijk aan vezels. Eet minstens 200g groenten en twee tot drie stukken fruit per dag.
- Diepvriesgroenten zijn even gezond als verse groenten. Vermijd echter diepvriesgroenten bereid in saus.
- Groenten uit blik zijn een gezond en snel alternatief bij tijdsgebrek. Ze bevatten echter erg veel zout. Gebruik met mate.
- Er bestaan veel verschillende soorten groenten en fruit. Variëren is de boodschap!
- Vermijd fruit op siroop. Blikfruit in eigen sap kan wel.
Vlees, vis en eieren
Kies voor mager vlees, zoals
- gevogelte (zonder vel): kip, kalkoen, struisvogel, wilde eend,....
- kalf, rund.
- puur rundsgehakt.
- paard.
- wild (konijn, haas, hert, ree, everzwijn).
- mager varkensvlees (haasje, mignonette, gebraad),
- mager lamsvlees (bout, filet).
- Magere vleeswaren zoals kippenwit, kalkoenham, ontvette ham, rosbief, filet d’anvers, paardenrookvlees, filet de sax, gebraad.
Vermijd vet vlees zoals:
- vet varkensvlees (spieringkotelet, spek, ribbetjes).
- gehakt (gemengd, varken, gevogelte).
- lamsschouder.
- schapenvlees.
- orgaanvlees (lever, zwezerik, tong).
- kant- en klare vleesgerechten.
- gepaneerde vleessoorten.
- vette vleeswaren (salami, boterhamworst, paté, bereide salades).
Vis is rijk aan onverzadigde vetten. Vette vis is rijk aan omega 3 vetzuren, die een gunstig effect hebben op de cholesterol.
- Eet twee tot drie maal per week vis, waarvan minstens één keer vette vis.
- Mager: kabeljauw, schelvis, wijting tong, zeebaars, pladijs, zeewolf,… .
- Vette vis: haring, zalm, sardienen, ansjovis,... .
- Vermijd gefrituurde of gepaneerde vis.
- Schaal- en schelpdieren (garnalen, krab, mosselen,…) bevatten veel cholesterol. Beperk tot één maal per veertien dagen.
Eet niet meer dan twee eidooiers per week. Dit geldt voor alle bereidingen met eieren, dus ook pannenkoeken, gebak, mayonaise,… Je kunt een omelet ook bereiden met één eidooier en twee of drie eiwitten.
Zuivelproducten
- Kies voor magere of halfvolle melk.
- Vermijd producten met volle melk, verse room, vette kaas of yoghurt.
- Kies voor magere of halfvolle yoghurt of platte kaas.
- Vermijd vette kaassoorten (48+). Magere kaassoorten hebben een vetgehalte van maximaal 30+.
- Vermijd kant- en klare desserten op basis van melk (pudding, ijs, mousses,…).
Vetten
Belangrijker dan de totale vetinname is de kwaliteit van vetten.
- Beperk de inname van verzadigd vet en kies voor voedingsmiddelen die rijk zijn aan onverzadigde vetten (plantaardige olie, vette vis, noten, zaden).
- Verkies een plantaardige olie boven boter of margarine. .
- Er zijn speciale margarines met plantensterolen op de markt. Deze hebben mogelijk een gunstig effect bij personen met een hoge cholesterol omdat ze de opname van cholesterol ter hoogte van de darm verlagen. Indien je al cholesterolverlagende medicatie gebruikt, bespreek dan het gebruik van dergelijk margarines eerst met je arts.
- Kies zoveel mogelijk voor gezonde bereidingswijzen zoals stomen, koken, grillen, braden,… .
- Vermijd transvetten (koekjes, fastfood, chips, gebak,…).
- Beperk zoveel mogelijk het gebruik van sauzen.
Tussendoortjes
- Eet maximaal twee tot drie tussendoortjes per dag.
- Kies voor caloriearme tussendoortjes zoals vers fruit, mager zuivelproducten, een droge koek, crackers, rijstwafel,… .
- Gebruik zoetstof in plaats van suiker (bijvoorbeeld aspartaam, stevia, tagatesse,… ).
Alcohol:
Drink maximaal twee glazen alcohol per dag.
Lees minder
Lees meer