Tandplak en tandsteen

Tandplak is een kleverig laagje op het tandoppervlak dat bestaat uit bacteriën en voedselresten. In onze mond zitten een aantal goede bacteriën, die ons beschermen tegen ziekmakende bacteriën en schimmels. Deze bacteriën zetten de suikers uit je voeding om in zuren, die het tandglazuur aantasten. Plak, die niet verwijderd wordt door goed te poetsen, zal verharden tot tandsteen. Deze tandsteen is alleen nog te verwijderen door de tandarts. Tandsteen is vaak de oorzaak van ontstekingen.

Gaatjes of tandbederf

Wanneer je vaak zoet eet en/of niet goed poetst, wordt het glazuur beschadigd. Liever 1x zoet eten ineens, dan over verschillende keren per dag verdeeld.  Het tandweefsel wordt broos en gaat afbrokkelen, met gaatjes tot gevolg. Enkel een tandvulling kan verder tandbederf voorkomen.

Leer meer over tandgaatjes
 
Tandvleesaandoeningen

Ontstoken tandvlees (gingivitis) ontstaat op plaatsen waar de ruimte tussen de tand en het tandvlees bedekt worden met plak.  Het tandvlees ontsteekt, kleurt sterk rood, is gezwollen en bloedt gemakkelijk.

Dit is vaak het eerste signaal dat je mondhygiëne onvoldoende is.

Als deze ontsteking niet aangepakt wordt, kan ze uitgroeien tot een ontsteking van het tandbed (parodontitis). Het tandbed is het weefsel waarmee de tand vastzit in ons kaakbeen. De plak die zich in de ruimte tussen tand en tandvlees ophoopt, verkalkt en de ontsteking dringt steeds dieper door. De tandhals komt bloot te liggen. Dit maakt de tand zeer gevoelig voor temperatuurswisselingen. Koude of warme drank of voeding voelt zeer pijnlijk aan. De tanden kunnen los komen te zitten en als er niet tijdig ingegrepen wordt, vallen ze uit.

Leer meer over ontstoken tandvlees

Tanderosie

We spreken van tanderosie als het tandglazuur aangetast wordt door zuren die niet afkomstig zijn van mondbacteriën.

Mogelijke oorzaken zijn zure dranken zoals vruchtensappen en frisdrank, citrusvruchten en ook maagzuur (bij veelvuldig overgeven). Je wacht best een uurtje met het tandenpoetsen na het drinken van vruchtensappen.

Aften

Aften zijn grijswitte of gele, pijnlijke zweertjes die vooral voorkomen op het mondslijmvlies. Aften nestelen zich graag aan de binnenzijde van de lippen, wangen of onder de tong. Stress, overgevoeligheid voor bepaalde voedselbestanddelen, hormonale veranderingen en vermoeidheid bevorderen het ontstaan van aften. Meestal verdwijnen deze pijnlijke vlekjes na één tot twee weken maar er zijn ook hardnekkige exemplaren die steeds terugkomen. Vermijd het eten van zure voedingswaren als je aften hebt.

Leer meer over aften

Koortslip

Koortslip (of koortsblaasjes) zijn het gevolg van een besmetting met het herpes simplex virus. Dit is één van de meest voorkomende virussen bij de mens. Ongeveer 8 à 9 van de 10 mensen dragen dit virus bij zich. Vaak besmetten ouders hun kinderen vóór het vijfde levensjaar. Dit eerste contact met het virus verloopt vaak ongemerkt, hoewel sommige kinderen ook ernstig ziek kunnen worden. Eenmaal besmet blijft het virus levenslang in je lichaam aanwezig. Als je verzwakt of vermoeid bent wordt het virus actief. Ook de zon kan een uitlokkende factor zijn. U.V. lippenbescherming is nodig. Het virus gaat via de zenuw naar de huid. Vanaf dat moment ontstaat er een koortslip. Herpes is zeer besmettelijk zodat aanraking van een koortsblaasje of het geven van een kus aan iemand met koortsblaasjes kan leiden tot besmetting. Koortsblaasjes blijven besmettelijk tot ze helemaal ingedroogd zijn.

Leer meer over koortslip
 
Slechte adem

Slechte adem (halitosis) is een probleem waar veel mensen vroeg of laat mee geconfronteerd worden. Naar schatting lijdt 40% van de mensen ooit aan slechte adem. Er zijn verschillende oorzaken van slechte adem. Niet alleen een slechte mondhygiëne, slechte tanden en tandvleesaandoeningen, maar ook bepaalde voedingsmiddelen, tabak, alcohol, het gebruik van bepaalde geneesmiddelen en ziekten zoals diabetes, nier-, maag- en leveraandoeningen kunnen een slechte adem veroorzaken.

Leer meer over slechte adem

Droge mond

Een droge mond (=xerostomie) is een abnormaal droog gevoel in de mond, vaak veroorzaakt door een verminderde speekselproductie. Ziekte (zoals bvb. suikerziekte) kan een oorzaak zijn, maar medicatiegebruik is de meest voorkomende oorzaak van droge mond. Een droge mond veroorzaakt moeilijkheden met spreken en eten, slechte adem, smaakstoornissen, ongemak bij het dragen van een kunstgebit en een branderig gevoel van de tong. Als deze symptomen niet worden aangepakt kunnen na enige tijd ernstige tand- en mondproblemen ontstaan zoals gaatjes, tandvleesproblemen en mondinfecties.

Leer meer over droge mond

Spruw (Candidiasis)

Spruw is een schimmelinfectie die wordt veroorzaakt door candida albicans (een schimmel). Deze aandoening is te herkennen aan romige, geelwitte of rode vlekken op vochtige oppervlakken in de mond. Het weefsel onder de vlek kan pijnlijk zijn. Spruw komt het meest voor bij mensen met een kunstgebit, bij pasgeboren baby's en bij mensen die verzwakt zijn door ziekte of mensen met een verminderd immuunsysteem. Ook mensen die last hebben van een droge mond of die een antibioticakuur volgen of zojuist hebben afgesloten, lopen extra risico. Bij baby’s kan je witte vlekjes van melk wegvegen, een spruwvlek blijft.

Leer meer over spruw

Lees meer

Lees minder

Naast het gebruik van de juiste poetstechniek is ook het juiste materiaal essentieel bij een goede mondverzorging. Een tandenborstel (al dan niet elektrisch) en tandpasta zijn daarbij je voornaamste bondgenoten. Waar moet je op letten?

Het wordt algemeen aangeraden de tandenborstel 4 maal per jaar te vervangen. Je kunt bvb. je tandenborstel vervangen bij het begin van een nieuw seizoen. De tandenborstel wordt dagelijks gebruikt en slijt dus relatief snel. Bij een goede borstel staan de haren recht. Door veelvuldig gebruik verdwijnt geleidelijk de veerkracht en gaan de haartjes omkrullen. Dit is het signaal om de tandenborstel te vervangen.

Deze tandenborstel is duidelijk aan vervanging toe

Een goede tandenborstel moet voldoen aan enkele algemene kenmerken:

• De tandenborstel moet voldoende soepel zijn. Een te harde borstel kan al snel het tandvlees beschadigen. Je kiest best voor een “soft” exemplaar.
• De haartjes zijn bij voorkeur van nylon gemaakt. Deze kunnen exact even lang gemaakt worden of afgerond zijn.
• Een klein borstelhoofd vergemakkelijkt het schoonmaken van elke tand. Dit laat toe de moeilijk te borstelen gedeelten te bereiken.
• De borstel moet in ieder geval goed in de hand liggen.
• Kinderen kiezen best voor een exemplaar met een kleiner poetsoppervlak en een kortere steel. Ouders of verzorgers van kinderen zullen beter overweg kunnen met een gelijkaardige borstel maar met een iets langere steel, wanneer ze de tanden van het kind moeten poetsen.
• Er zijn speciale tandenborstels beschikbaar voor het reinigen van kunstgebitten en voor mensen met “blokjes”.

Het is aan te raden om minstens een uur te wachten om de tanden te poetsen na het eten van zure voedingsmiddelen. Dit omwille van het schurende effect van de tandpasta.

Liever een elektrische tandenborstel?

Dit is een prima alternatief, maar je moet de elektrische borstel wel correct gebruiken. Concentreer je op het tand per tand reinigen van het gebit, de elektrische tandenborstel doet de rest. Schrobben is met een elektrische tandenborstel absoluut te vermijden!

Lees meer

Lees minder

Een goede tandpasta bevat fluoride en mag niet te hard schuren zodat geen schade veroorzaakt wordt aan het glazuur of de weefsels in de mond.
Het is niet de hoeveelheid aan fluoride die telt bij een poetsbeurt, maar wel de tijd die het krijgt om in te werken. Het is dan ook aangeraden om na het poetsen slechts één maal te spoelen. Zo krijgt het fluoride meer kans om zijn werk te doen.

Het fluorgehalte advies:

• Vóór de geboorte geen extra fluoride.
• Vóór de doorbraak van de melktanden: niets doen
• Vanaf de eerste melktand tot 2 jaar: 1 fluormoment per dag (’s avonds) door éénmaal te poetsen of in te wrijven met ½ cm fluorkindertandpasta (500 ppm)
• Vanaf 2 tot 6 jaar: tweemaal per dag poetsen met 1 cm fluorkindertandpasta (500 ppm)
• Vanaf 6 jaar: ’s morgens, ’s middags en ’s avonds poetsen met gewone fluortandpasta (1000 tot 1500 ppm).

Er is een heel breed assortiment aan tandpasta’s verkrijgbaar.
Zo zijn er tandpasta’s met therapeutische toevoegingen zoals pasta’s die de vorming van tandplak afremmen, tandvleesontsteking verminderen, de vorming van tandsteen tegengaan, bescherming bieden bij gevoelige tanden enz.

Wees voorzichtig met het gebruik van witmakende stoffen in tandpasta’s. Ze helpen in zekere mate, maar kunnen het tandoppervlak ook beschadigen. Deze tandpasta’s zijn zeker niet voor mensen met gevoelige tanden!

Voor mensen die een homeopathische behandeling volgen zijn er ook tandpasta’s zonder munt beschikbaar.

Lees meer

Lees minder

Het poetsen gebeurt het beste ’s morgens na het ontbijt en ’s avonds voor het slapengaan. Grondig tandenpoetsen duurt minstens drie minuten, ook met een elektrische tandenborstel!
Poets volgens een vast schema om geen plaatsen te vergeten.

Houd de tandenborstel onder een hoek van 45 graden tegen de tandvleesgrens aan en beweeg of draai de borstel vervolgens van het tandvlees af.

Poets op deze manier voorzichtig buitenkant, binnenkant en kauwvlak van alle tanden en kiezen door de tandenborstel over korte afstandenheen en weer te bewegen.

Poets ook de tong voorzichtig om bacteriën te verwijderen en een frisse adem te behouden.

Wat met de plaatsen waar de tandenborstel niet komt?

Met een tandenborstel slaag je er meestal niet in om alle etensresten tussen je tanden te verwijderen. Net die plaatsen vormen een broeinest voor bacteriën, dus het is ook belangrijk om die plaatsen te reinigen. Afhankelijk van de ruimte tussen je tanden, kies je voor flossdraad of tandzijde (enge ruimte), een tandenstoker (iets meer ruimte) of een interdentaal borsteltje (voor bredere ruimten).

Flossen

Flossen is het zachtjes horizontaal en verticaal heen en weer bewegen van een strak gespannen stukje tandzijde (lengte van ongeveer 45 cm) tussen twee tanden. Flossen vergt wat oefening, maar is zeer efficiënt om tandplak tussen tanden te verwijderen. Ook beugeldragers en mensen met bruggen kunnen flossen. Je maakt dan gebruik van een zogenaamde "brugnaald" om de flossdraad tussen de tanden te brengen.

Gebruik ongeveer 45 cm tandzijde, waarbij je 5 cm overhoudt om te flossen. Span de draad strak tussen je beide vingers.

Breng de gespannen draad tussen twee tanden. Beweeg de tandzijde 4 à 5 maal voorzichtig heen en weer. Volg zorgvuldig de rondingen van je tanden.

Reinig ook tot net onder het tandvlees, maar let erop dat de tandzijde het tandvlees niet beschadigt. Werk zo alle tanden boven en onder af.

Tandenstoker

Een goede tandenstoker is steeds driehoekig van vorm (en dus geen cocktailprikkertje!), loopt uit in een punt, splintert niet en is bij voorkeur van hout. Schuif de tandenstoker met de platte kant tegen het tandvlees loodrecht heen en weer tussen de tanden.

Interdentale borstels

Interdentale borsteltjes zijn heel geschikt om wat grotere tussenruimtes te reinigen en zijn een zeer nuttig hulpmiddel voor mensen die een beugel dragen. Ze bestaan in verschillende vormen en diktes en worden gebruikt zoals een tandenstoker. Niet draaien met deze borsteltjes, alleen voorzichtig heen en weer bewegen.

Mondwater

Mondwater kan een aanvulling vormen op bovenstaande middelen. Je kunt er na het tandenpoetsen je mond mee spoelen. Ze bestaan in verschillende samenstellingen zoals anti- plak, antitandsteen, antibacterieel en  voor een frisse adem.

Lees meer

Lees minder

Tanden poetsen is ook bij kinderen zeer belangrijk. Een slechte mondhygiëne bij peuters en kleuters kan leiden tot het ontstaan van gaatjes in het melkgebit, met pijn en andere negatieve gevolgen voor het eet- en slaapgedrag van je kind.

Gaatjes in de melktanden hinderen ook de goede start van de blijvende tanden. Wanneer een melktand erg vroeg verloren gaat, bestaat het gevaar dat de blijvende tand gaat verschuiven of te weinig plaats krijgt.

Van jongs af aan goed verzorgen van de tanden is dus de boodschap……en natuurlijk geef je zelf het goede voorbeeld!

• Mondverzorging bij zuigelingen
  
  Je baby heeft nog geen tandjes, maar toch is een goede mondhygiëne van bij de geboorte belangrijk. 
  Absoluut af te raden zijn: fopspeen in honing drenken, een flesje met suikerwater enz.  Geef geen zuigfles mee in het bedje. Suiker blijft immers in het mondje aanwezig en kan aanleiding geven tot het ontstaan van zuigflescariës (tandbederf). Vooral de voorste tandjes zijn hier heel gevoelig voor.
  
  
• Mondverzorging bij baby’s en peuters
  
  Vanaf het eerste melktandje vormt zich tandplak en moet er éénmaal per dag (best ’s avonds ) gepoetst worden. Hiervoor gebruik je best een zacht gaasje met een heel weinig kindertandpasta. 
  Vanaf 1 jaar poets je de tandjes met een vingertandenborstel met daarop een klein beetje fluoridehoudende kindertandpasta. Je kindje zal dit in het begin waarschijnlijk niet zo leuk vinden, maar zal snel wennen aan dit ritueel.
  Tot tweejarige leeftijd volstaat het de tandjes éénmaal per dag te poetsen, liefst voor het slapengaan.
  
  
• Mondverzorging bij kleuters
  
  Vanaf het derde levensjaar worden de tandjes het beste tweemaal per dag gepoetst. Gebruik daarvoor een kindertandpasta met een lage dosis fluoride. Vanaf drie jaar kun je de kleuter aanmoedigen zelf de tandjes te poetsen. Poets het gebit wel steeds na!
  Een kind doet jou graag na, dus is het leuk en leerrijk om samen met mama of papa de tanden te poetsen. Houd bij het poetsen een vaste volgorde aan en geef aan waar je poetst.
  Probeer tandenpoetsen aantrekkelijk te maken. Koop samen een leuke tandenborstel en prijs je kind wanneer het goed gaat.
  Gebruik niet op eigen houtje fluoridetabletten!
  
  
• Mondverzorging bij kinderen vanaf 6 jaar
  
  Vanaf 6 jaar mag de gewone fluoridehoudende tandpasta gebruikt worden. Je kind zal de tandpasta bij het poetsen niet meer doorslikken, zodat een hogere dosis fluoride zonder gevaar gebruikt kan worden. 
  Op die leeftijd beginnen kinderen meestal ook met het wisselen van de tanden. Extra aandacht voor mondhygiëne is dan aangewezen. De eerste blijvende tanden breken onopgemerkt achter de melktanden door. Het glazuur van de blijvende tanden is nog niet gehard en extra kwetsbaar voor gaatjes. 
  Aangezien goed poetsen erg moeilijk is, krijgen kinderen tot 10 à 12 jaar best hulp en steun van de ouders bij het tandenpoetsen.

Lees meer

Lees minder

Lees meer

Lees minder

Ook al verzorg je je tanden nog zo goed, soms moet je al eens een beroep doen op een specialist. Maar wie doet nu precies wat in je mond? Een kort overzicht.
 
Tandarts
Naast je eigen zorg zijn ook de zorgen van de tandarts belangrijk in het streven naar een goede mondverzorging. De halfjaarlijkse controlebezoeken zijn van belang om eventuele problemen voor te blijven.
 
Endodontoloog
Een endodontoloog is een tandarts die zich gespecialiseerd heeft in het binnenste (endo) van de tand. Alle aandoeningen met betrekking tot tandmerg en zenuwen vallen binnen deze specialisatie.
Een endodontische behandeling, ook wel wortelkanaalbehandeling genoemd, is een ingreep waarbij aangetast tandmerg en zenuwen uit de tand verwijderd worden.
 
Kaakchirurg
Een kaakchirurg verwijdert cysten en tumoren uit de mond. Ook het trekken van kiezen, voornamelijk verstandskiezen, behoort tot zijn of haar domein.
Daarnaast staat de kaakchirurg in voor chirurgische ingrepen ter bestrijding van alle kaak- en kaakgewrichtsproblemen.
 
Orthodont
Tandartsen die zich toegelegd hebben op het corrigeren van de stand van tanden en kiezen, worden orthodontisten genoemd. Zij maken voornamelijk gebruik van beugels.
 
Paradontoloog
Een paradontoloog heeft zich gespecialiseerd in tandvleesaandoeningen. De meest gekende ingrepen zijn flap-operaties en het plaatsen van implantaten.
 
Pedontoloog of kindertandarts
Pedontologen zijn tandartsen die zich gespecialiseerd hebben in tandheelkunde voor kinderen. Zij komen voornamelijk in actie bij doorverwijzing in geval van spoed of behandelproblemen. Kinderen kunnen bang zijn van de tandarts terwijl pedontologen getraind zijn in de juiste psychologische aanpak. Ook kunnen kinderen behoorlijk wat tandbederf vertonen, maar te jong zijn voor een uitgebreide behandeling. Een “kindertandarts” weet dan raad.
 
Stomatoloog
Een stomatoloog komt dagelijks in contact met alle mogelijke domeinen van de mondheelkunde. Hij of zij behandelt onder andere tumoren, virale aandoeningen en speekselklierproblemen.
 
Tandprotheticus
Een tandprotheticus legt zich toe op een gebit waar geen tanden of kiezen, noch restanten meer voorkomen. Hij of zij zal een prothese vervaardigen om te leegte op te vullen. Een tandarts houdt de controle aangezien deze meer kennis heeft over de gezondheid van de mondweefsels.
 
Tandtechnicus
De tandtechnicus zal in opdracht van de tandarts bruggen, kronen, facings (= schildjes van porselein of composiet materiaal die “over” de tanden worden geplaatst) en dergelijke prothesen vervaardigen.

Lees meer

Lees minder

• Poets je tanden minimaal 2 keer per dag (na het ontbijt en voor het slapengaan). Vergeet ook je tong niet te poetsen!

• Kies een goede tandenborstel en vervang deze alle 3 maanden.

• Gebruik een tandpasta met fluoride. Fluor beschermt het tandglazuur.

• Vergeet de ruimtes tussen je tanden niet. Gebruik tandzijde of speciale borsteltjes.

• Druk niet te hard op je tandenborstel.

• Poets voldoende lang, 3 minuten is het minimum.

• Reinig na elke poetsbeurt de tandenborstel en laat hem rechtopstaand drogen.

• Beperk het gebruik van frisdranken en tabak.

• Beperk het aantal snoepmomenten.

• Bezoek regelmatig (minstens één keer per jaar) de tandarts.

Lees meer

Lees minder

Lees minder

Lees meer